Introductie Arnhemsebovenweg Driebergen

  intro  kaart  foto’s  ansichten  monumenten  luchtfoto  woningmarkt

’t Is geen uitgemaakte zaak welke interlokale weg in onze gemeente de oudste is, de beneden- of de bovenweg. Eén ding staat vast: geen van beide zijn ze bewust als weg aangelegd. Het zijn wegen gewórden, ooit ontstaan als wagensporen door het grotendeels nog onontgonnen gebied aan de voet van de heuvelrug, ver genoeg van de (Kromme) Rijn om niet al te veel door de modder te hoeven banjeren.

Omdat dergelijke ‘grote’ wegen ook de routes waren waarlangs legers en krijgsbenden zich verplaatsten, werden ze wel aangeduid met het woord heerweg (vgl. heerscharen). Zo werd in een document uit 1566 nog gezegd dat de Arnhemsebovenweg de oorspronkelijke heerweg langs Driebergen was, in deze bewoordingen: ” … dat den Heerwech tussen Uytrecht ende Reenen boven aen den berg heenen ghaet”. De man die dat liet optekenen was op dat moment al hoog~ bejaard, hij kon zich nog herinneren dat in 1496 Frederik van Baden met zijn reisgezelschap óók die weg had genomen, op weg naar Utrecht waar hem de bisschopszetel wachtte. Maar eigenlijk heeft de Arnhemsebovenweg nog veel betere papieren. Er zijn historici die op goede gronden menen te mogen aannemen dat deze weg deel heeft uitgemaakt van de Romeinse ‘heerweg’ die tot Keulen liep. En dan zou de bovenweg toch wel eens de oudste kunnen zijn. De aanduiding ‘boven’ in de Arnhemseweg slaat op de hogere ligging van deze weg, tegen de heuvelrug aan. Naar men meent – en dat lijkt heel plausibel – werd deze zandweg tot in de late Middeleeuwen in het natte seizoen door het interlokaal verkeer geprefereerd boven de benedenweg die dan vaak blubberiger was.

Zoals de benedenweg – nu de Hoofdstraat – later soms wel de ‘landstraat op Arnhem’ werd genoemd, werd ook bij de aanduiding van de bovenweg naar Arnhem verwezen: de Arnhemsebovenweg. In de tijd dat er in Driebergen aan de Hoofdstraat rijkstol werd geheven (19e eeuw), werd de Arnhemsebovenweg nogal eens gebruikt als sluipweg. Ook toen al! Dat maakte de kwaliteit van die indertijd nog onverharde weg er niet beter op, zodat een gemeenteraadslid zelfs al eens opperde om aan die bovenweg dan maar een gemeentetol te vestigen. Dat kwam er niet van, maar een verhard wegdek wél. Dat gebeurde in 1892, toen burgemeester Van Heemstra er een puinweg van liet maken. Wat hij uit eigen zak betaalde…

In de loop van de vorige eeuw is de weg diverse keren verbeterd, ten faveure van het toenemende gemotoriseerde gerij en geros- beklinkerd, verbreed, geasfalteerd. De tijd stelt immers z’n eisen, en ook een dorp moet met z’n tijd mee. In de jaren 1999/2000 is de Arnhemsebovenweg aangepast aan de Driebergse eisen van de 21e eeuw, d.w.z. minder aantrekkelijk gemaakt voor doorgaand autoverkeer door verkeersremmende maatregelen, zoals daar zijn hobbels, drempels en versmallingen. De tijd staat niet stil, de auto nog veel te weinig.

Overgenomen uit ‘Heg en Steg’ van Dick Steenwijk
Uitgeverij Stichting Kleine Geschiedenis van de Heuvelrug, 2000
isbn 90-6720-236-3